Nasiona soi bogate w witaminę B6

Witamina B6 to grupa trzech związków pirydynowych. Pirydoksyna, pirydoksal i pirydoksamina pełnią istotne funkcje jako koenzymy dla wielu enzymów, uczestnicząc w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów.

Synonimy: pirydoksyna, pirydoksal, pirydoksamina, adermina.

Jak odkryto witaminę B6

W 1930 r. Chick i Copping opisali nową witaminę, którą nazwali czynnikiem I. W cztery lata później dokonał tego samego György. W 1935r. Birch, György i Harris wykazali, że niedobór tej witaminy powoduje u szczurów ostre zapalenie skóry, nie ustępujące pod wpływem leczenia kwasem nikotynowym, które dla odróżnienia od pelagry nazwano akrodynią. W 1935 r. W pięciu różnych laboratoriach wyizolowano witaminę B6 z otrąb ryżu. Potem Kuhm ustalił wzór pirydoksyny, a w 1939 r. Harris i Falkers oraz Kuhm i współpracownicy dokonali jej syntezy.

Budowa i właściwości witaminy B6

Nazwa witamina B6 obejmuje grupę trzech naturalnych związków pirydynowych ulegających w organizmie wzajemnym przekształceniom i wykazujących podobne działanie biologiczne.

Pirydoksyna jest białym krystalicznym proszkiem, lekko gorzkawym o temperaturze topnienia 160°C. Rozpuszcza się w wodzie, słabo w 95% alkoholu etylowym, nie rozpuszcza się w eterze. Jest odporna na działanie temperatury i utlenianie, podatna na działanie promieniowania ultrafioletowego. Syntetyczna pirydoksyna jest produkowana w postaci chlorowodorku. Pirydoksyna, pirydoksal i pirydoksamina są koenzymem dla ponad 50 różnych enzymów (transaminaz, dekarboksylaz, dezaminaz, oksydaz) katalizujących przemiany biochemiczne białek, tłuszczów i węglowodanów. W przemianach niektórych aminokwasów jak np.: tryptofanu, fenyloalaniny i tyrozyny pełnią szczególną rolę katalizując kolejne etapy przekształceń związków chemicznych.

Gdzie występuje witamina B6

Głównym źródłem witaminy B6 są produkty zbożowe i ziemniaki (pirydoksyna) oraz mięso i wędliny (pirydoksal i pirydoksamina). Najmniejsze ilości witaminy B6 (poniżej 0,05 mg w 100 g) zawierają płatki kukurydziane, mąka pszenna o najniższym wymiale tzw. typ 500, pieczywo pszenne oraz jabłka, wiśnie i porzeczki.
W mleku i przetworach mlecznych znajduje się poniżej 0,10 mg tej witaminy w 100 g.

Czytaj również:  Witamina D

Produkty spożywcze pod względem zawartości witaminy B6 można podzielić na 5 grup.

Zawartość witaminy B6 w 100 g Produkty spożywcze
Poniżej 0,05mg mąka pszenna wrocławska, pieczywo (bułki pszenne), płatki kukurydziane, owoce (brzoskwinie, grejpfruty, jabłka, wiśnie, porzeczki czerwone), ogórki
0,05 – 0,10 mg mleko, jogurty, kasza manna, owoce (porzeczki czarne, truskawki, mandarynki, morele), warzywa (kapusta biała), ryby – mintaj
0,10 – 0,50 mg pieczywo (chleb mieszany, chleb pszenny, chleb żytni razowy), kasza jęczmienna, ryż brązowy, jaja, owoce (pomarańcze, kiwi, banany), warzywa (brokuły, marchew, brukselka), ryby (dorsz), kury
0,50 – 1,00 mg mięso z piersi indyka, wątroba wieprzowa i wołowa, makrela, łososie, fasola biała, kasza gryczana, soja
Powyżej 1,00 mg otręby pszenne, zarodki pszenne

Szczególnie bogate w pirodyksynę są:

Artykuły spożywcze (100 g) miligramy
wątróbka 0,90
ziarna soi 0,86
kiełki pszeniczne 0,72
orzechy włoskie 0,68
ryby 0,39
banany 0,34
mięso pręgi 0,30
szpinak 0,25
awokado 0,22
mąka pełnoziarnista 0,17
drób 0,17

Funkcje witaminy B6 w organizmie

  • Uczestniczy w przemianie aminokwasów i syntezie białek oraz metabolizmie kwasów tłuszczowych.
  • Niezbędna w syntezie porfiryn (synteza hemu do hemoglobiny – niezbędnej w produkcji krwinek czerwonych) i hormonów (np.: histamina, serotonina)
  • Wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego
  • Podnosi odporność immunologiczną organizmu i uczestniczy w tworzeniu przeciwciał.

Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B6

Objawy hipowitaminozy (niedoboru)

  • Stany zapalne skóry – dermatitis (łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon śluzowych jamy ustnej, podobnie jak w przypadku braku witaminy B2 i PP).
  • Zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym (apatia, bezsenność, nadwrażliwość, napady drgawek).
  • Zwiększona podatność na infekcje.
  • Niedokrwistość.

Objawy hiperwitaminozy (nadmiaru)

Organizm dobrze toleruje duże dawki witaminy B6. Przy dłuższym stosowaniu pirydoksalu w ilości 2g dziennie mogą wystąpić zaburzenia neurologiczne.

Dobowe zapotrzebowanie na witaminę B6

Grupa ludności – wiek, lata mg/osobę – normy zalecane
Niemowlęta
0 – 0,5
0,5 – 1,0
0,8
1,0
Dzieci
1 – 3
4 – 6
7 – 9
1,2
1,4
1,6
Dziewczęta
10 – 12
13 – 15
16 – 18
1,6
1,7
1,8
Chłopcy
10 – 12
13 – 15
16 – 18
1,8
2,0
2,4
kobiety aktywność fizyczna 19 – 25
mała
umiarkowana
duża
1,8
2,0
2,2
kobiety aktywność fizyczna 26 – 60
mała
umiarkowana
duża
1,8
2,0
2,2
kobiety ciężarne II – III trymestr 3,0
kobiety karmiące 2,9
kobiety powyżej 60 lat 2,2
mężczyźni 19 – 25
aktywność mała
umiarkowana
duża
2,2
2,4
2,6
mężczyźni 26 – 60
aktywność mała
umiarkowana
duża
2,2
2,4
2,6
Powyżej 60 lat 2,4

W normalnych warunkach dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę B6 wynosi 2 – 3 mg pirydoksyny. Czynniki takie jak stres, miesiączka, ciąża, niewydolność serca, podeszły wiek, zbyt niski poziom cukru we krwi, zażywanie pigułek antykoncepcyjnych znacznie zwiększają zapotrzebowanie na pirydoksynę.

Czytaj również:  Witaminy - podstawowe informacje

opracowanie: mgr inż. Krystyna Beata Radziwon